8 / 19
Hoofdstuk 1 15
Integratieve Case hoofdstuk 1
In 2016 en 2017 was er veel te doen over een initiatief van D66 om met een initiatiefwetsvoorstel te
komen voor vrijwillige levensbeëindiging (Initiatiefwet Waardig Levenseinde). Er ontstond de nodige
onrust in de samenleving. Bij de kabinetsformatie van 2017 stond dit onderwerp ook prominent op de
agenda. Deze integratieve case gaat over deze materie.
Lees het artikel van de website van D66 (18-12-2016) over het initiatiefwetsvoorstel van D66-Tweede
Kamerlid Pia Dijkstra. Beantwoord dan de vragen.
Pia Dijkstra publiceert initiatiefwet Waardig Levenseinde
Na behandeling in 2012 van het burgerinitiatief Voltooid Leven van de initiatiefgroep Uit Vrije Wil heeft
D66 het initiatief genomen tot wetgeving. Het resultaat is het concept wetsvoorstel van Pia Dijkstra dat zij
ter consultatie voorlegt aan deskundigen en andere belangstellenden, zo maakte het D66-Kamerlid vanavond
bekend in Nieuwsuur.
Dijkstra: “Hoe iemand het leven beleeft, heeft niet alleen te maken met de omstandigheden waarin
een persoon verkeert. Ouderen die door hun hoge leeftijd vinden dat alles van waarde achter hen ligt en de
toekomst hen niets meer brengt, kunnen dit ervaren als een verlies aan identiteit en persoonlijkheid. Ongeacht
hoe hun omgeving hier over denkt. Als iemand dan voor zichzelf concludeert: mijn leven is voltooid, ik
wil het zelf op een waardige manier beëindigen, dan zou die wens gerespecteerd moeten worden en er geen
belemmeringen moeten worden opgeworpen. Dat laat natuurlijk onverlet dat duidelijk moet zijn dat er alles
aan gedaan is om het lijden dat ten grondslag ligt aan deze stervenswens weg te nemen. Maar soms kan
bijvoorbeeld voor iemand die na een levenslang samen, zijn of haar partner is verloren, het gemis nooit
worden opgevuld of draaglijk gemaakt.”
Zorgvuldigheid
Dijkstra vindt dat de problematiek die ten grondslag ligt aan het ervaren van een ‘voltooid leven’ niet
uitsluitend tot de expertise van een arts behoort. Een levenseindebegeleider kan beoordelen of hun wens
duurzaam, weloverwogen en zonder druk van buitenaf tot stand gekomen is. Diegene moet onder de Wet BIG
vallen (Wet op de Beroepen in de Individuele Gezondheidszorg). Mensen met een vooropleiding als arts,
psychotherapeut, gezondheidspsycholoog of verpleegkundige moeten daar bovenop een speciale opleiding
volgen. Dijkstra: “Wij vinden dat mensen die hun leven voltooid achten en het zelf willen beëindigen om
hulp mogen vragen. Dat betekent dat zij contact op kunnen nemen met een levenseindebegeleider die kan
beoordelen of hun wens weloverwogen, zonder druk van buitenaf en duurzaam tot stand gekomen is. Deze
heeft ook als taak om na te gaan welke factoren ten grondslag liggen aan dat verzoek en of het nog mogelijk is
de stervenswens weg te nemen.” Naar analogie van de euthanasiewet is er ook in deze wetgeving een tweede
persoon die kijkt of er voldaan is aan de zorgvuldigheidseisen.
Voor wie is de wet bedoeld
In de initiatiefwet van D66 gaat het om mensen van 75 jaar en ouder. “Uiteraard is iedere leeftijdsgrens
willekeurig, maar we gaan er vanuit dat ouderen door de ervaring van het lange leven dat achter hen ligt, in
staat zijn om te bepalen of het leven voor hen nog levenswaardig is,” aldus Dijkstra.
Waarom niet via euthanasiewet?
De euthanasiewet gaat uit van een strikt medisch perspectief. In de nieuwe wet wil D66 dat zelfbeschikking
leidend wordt. Ook ouderen die geen medische klachten hebben, of een opeenstapeling van
ouderdomsklachten, moeten met alle zorgvuldigheid die daarbij noodzakelijk en wenselijk is, over hun eigen
sterven kunnen gaan. Dijkstra: “ Zorgvuldige hulp bieden past in mijn ogen bij beschaving.”
Initiatief uit de Kamer
D66 vindt het van groot belang dat ook vanuit de Kamer initiatief wordt genomen. De aankondiging van het
kabinet om met een wet Voltooid Leven te komen heeft hierin geen verandering gebracht. Dijkstra: “Met name
christelijke partijen zijn er tot nu toe fel op tegen. Een initiatief vanuit het kabinet maakt samenwerken in de
politiek daardoor lastiger. Een initiatief vanuit de Kamer zorgt voor minder politieke spanning, ook binnen
seculiere fracties. Individuele Kamerleden worden er zo niet aan gebonden en kunnen in overeenstemming
met hun eigen geweten stemmen, zoals gebruikelijk bij medisch ethische onderwerpen. Dit komt een
zorgvuldige besluitvorming ten goede. Bij zo’n gevoelig onderwerp staat dat wat mij betreft voorop.”
INKIJK EXEMPLAAR